مرکز آموزش عالی شهید رجایی بابل

یافتن ضریب تأثیر یا impact factor مجلات ISI

ایمپکت فاکتور impact factor یا به اختصار IF ، به صورت میانگین تعداد دفعاتی که مقالات یک مجله در دو سال قبل از آن رفرنس داده می شود، تعریف می شود. ایمپکت فاکتور مجلات بطور سالانه برای مجلات درج شده در لیست مجلات تامسون رویترز تعیین می شود. این موسسه هر سال در ماه ژوئن، ایمپکت فاکتورهای مجلات در سال قبل را منتشر میکند که دستیابی به آن رایگان نیست.

ضریب تأثیر (به انگلیسی: Impact Factor)، یک شاخص کمی است که برای ارزیابی، مقایسه و رتبه بندی نشریات علمی در رشته های مختلف در سطح ملی یا برای مقایسه مجله ها در سطح بین المللی به کار گرفته می شود. این شاخص نشان دهنده فراوانی استنادهایی است که در طول یک دوره زمانی مشخص به یک مقاله چاپ و در یک نشریه داده می شود. ضریب تأثیر مجله ها نخستین بار توسط دکتر یوجین گارفیلد و آیروینگ شر در دهه ۱۹۶۰ به مؤسسه اطلاعات علمی (ISI) آمریکا ارائه شد تا در انتخاب مجله های علمی برای نمایه استنادی علوم به کار گرفته شود.

این عامل همه ساله توسط مؤسسه اطلاعات علمی (ISI) بر مبنای ارجاعات به هر یک از مجلات علمی آن محاسبه و نتیجه در گزارش های ارجاع مجله یا Journal Citation Reports منتشر می شود. این ضریب، نه برای مقاله یا نویسنده، بلکه برای مجله محاسبه می شود. هرگز نباید ضریب تأثیر یک ژورنال فنی مهندسی را با ضریب تأثیر یک ژورنال پزشکی مقایسه نمود زیرا برحسب رشته و فیلد متفاوت میباشند.[۱] محاسبه بر مبنای یک دوره سه ساله صورت می گیرد؛ به عبارت دیگر برای هر سال معین، ضریب تاثیر یک مجله متوسط تعداد ارجاعات داده شده به هر مقاله ی منتشره در ان مجله در طی دو سال متوالی قبلی می باشد[۲]. برای مثال اگر در سال ۸۴ جمعاً ۴۰ ارجاع به مقاله های سال های ۸۲ و ۸۳ آن مجله صورت گرفته باشد و در آن مجله در سال ۸۲ تعداد ۲۶ مقاله و در سال ۸۳ تعداد ۲۴ مقاله چاپ شده باشد، ضریب ارجاع آن مجله از تقسیم ۴۰ بر (۲۶+۲۴=۵۰) به دست می آید که ۰/۸ است؛ یعنی به طور متوسط هر مقالهٔ آن نشریه ۰/۸ مرتبه مورد استناد مقالات دیگر قرار گرفته است.

یکی از بهترین راهها برای یافتن ضریب تأثیر یا impact factor مجلات ISI، استفاده از اسایت زیر است. در این سایت لازم است شماره ISSN مجله را در باکس مربوطه وارد و جستجو کنید. ایمپکت فاکتور مجلات در سالهای اخیر را نشان می دهد:

http://www.bioxbio.com/if/

چند نکته:

- Impact factor که اختصارا (IF) نیز خوانده می شود معیار ارزیابی ژورنالها در یک زمینه یا رشته خاص با یکدیگر می باشد. بنابراین هرگز نباید IF یک ژورنال فنی مهندسی به طور مثال رشته مهندسی کامپیوتر را با IF یک ژورنال پزشکی و یا حتی ژورنال فنی مهندسی در رشته مهندسی مواد مقایسه نمود.

- برخی مجلات مقالاتی را چاپ می کنند که حالت Review دارند. IF این مجلات معمولا بسیار بالاتر از مجلات دیگر در یک رشته خاص میباشد. از جمله این مجلات می توان به Annual Review of Cell and Developmental Biology ‏ و Annual Review of Genetics اشاره نمود. به عنوان یک نمونه در رشته مهندسی پلیمر و زمینه های مرتبط با آن بالاترین IF را ژورنال Progress in polymer science دارا می باشد (IF=23.753) ولی مجلاتی مانند Biomacromolecules و Macromolecules که معمولا به عنوان معتبرترین مجلات غیر Review در این رشته محسوب می شوند IF در حدود 4 تا 5 دارند. بدیهی است این موارد در مورد هر رشته متفاوت است !

- هرچند IF یک ژورنال می تواند به عنوان معیاری جهت تخمین ارزش متوسط مقالات آن ژورنال به کار رود ولی باید در نظر داشت تعداد ارجاعات به مقاله های مختلف یک ژورنال می تواند بسیار متفاوت باشد. به عبارت دیگر توزیع فراوانی ارجاع به هر مقاله در یک ژورنال به هیچ عنوان یک توزیع نرمال نمی باشد. به طور مثال بیش از 90 درصد IF ژورنال بسیار معتبر Nature در سال 2004 به 25 درصد مقالات منتشر شده در این ژورنال باز می گشت.

 

 به اطلاع کلیه کاربران محترم کتابخانه مرکزی می رساند، ضریب تاثیر نشریات نمایه شده در پایگاه JCR موسسه تامسون (ISI سابق) در سال 2015 در ژوئن 2016 میلادی منتشر شد. با توجه به برقرار بودن دسترسی به پایگاه JCR در دانشگاه شاهد، علاقه مندان برای آگاهی از وضعیت نشریات نمایه شده در پایگاه JCR در سال 2015 و یافتن مقدار ضریب تاثیر (Impact Factor = IF) آنها می توانند در داخل محیط دانشگاه از طریق لینک زیر اقدام نمایند.
 
 

 

 

قابل ذکر است که همه ساله در اواسط ماه ژوئن، ویرایش سال قبل پایگاه JCR توسط موسسه تامسون منتشر می شود که فهرستی از نشریات معتبر نمایه شده در این پایگاه را به همراه مقادیر شاخص های مختلف از قبیل ضریب تاثیر (IF) و ضریب تاثیر متوسط گروهی (AIF)  نشریات ارائه می دهد. دسترسی به این پایگاه نیازمند پرداخت هزینه اشتراک آن است.